Τι είναι πρόοδος.

Όταν λέγωμεν "πρόοδος" εννοούμε κάιτ το νέον, το οποίο όμως απαραιτήτως να είναι κλαόν ή οφέλιμον. Δεν νοείται πρόοδος οποιασδήποτε μορφής , αν το νέο που πρόκειται να εφαρμοσθή είναι κακόν ή επιζήμιον. Στον πολιτικόν κοινωνικόν , οικονομικόν , ηθικόν , καλιτεχνικόν κ.τ.λ. χώρον ως πρόοδος θεωρείται οτιδήποτε προάγει την πολιτική, της κοινωνία , την οικονομία την ηθική , την καλλιτεχνία κ.τ.λ. Το καλό ή το ωφέλιμο ή και τα δύο μαζί αποτελούν το περιεχόμενον της προόδου. Μια εταιρεία π.χ. προοδεύει οταν κερδίζει οικονομικώς. Κάθε ενέργεια που κάνει και δι' αυτής πραγματοποιείται οικονομικόν όφελος είναι ενέργεια προοδευτική. Για ένα φοιτητή λέγουν, ότι προοδευεί εφ' όσον προάγεται στά έτη σπουδών. Γενικώς έχω πρόοδο, προοδεύω , σημαίνει ότι καλλιτερευώ ή ωφελούμαι.

Απεναντίας ή πρόοδος δεν συνδέεται με το κακόν ή το επιζήμιον. Μια εταιρεία, για να έλθω στο παράδειγμα , που βαδίζει προς την χρεωκοπία, δεν μπορούμε να πούμε ότι προοδεύει. Όπως στην περίπτωσι του φοιτητού θα ήτο αστείο να ελέγαμε , ότι σημειώνει πρόοδο στας σπουδάς του. Επομένως κάθε τι το νέο που έρχεται εις οποιοδήποτε τομέα της ζωής δεν είναι πρόοδος, επειδή και μόνο είναι νέο. Το καινούτγιο, είτε είναι ιδέα, θεσμός μέτρα συμπεριφορά κ.τ.λ. μπορεί να είναι πρόοδος μπορεί να είναι όμως και οπισθοδρόμησις και όχι σπανίως να πρόκειται για το χειρότερο φαινόμενο που ονομάζεται εκφυλισμός.

Η πρόοδος λοιπόν δεν προσδιορίζεται επιφανειακώς , αλλά πρέπει να εισχωρήσουμε στο βάθος του "νέου" για να διαπιστώσουμεν, αν αυτό είναι καλόν ή ωφέλιμον, ώστε να αξίζη να λέγεται πρόοδος. Αλλοιώς, αν η μελέτη της οσίας του ή η πρακτική εφαρμογή του μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι το "νέον" βλάπτει τότε αυτό είναι οπισθοδρόμησις, ίσως και εκφυλισμός.

Αφου περιέγραψα, όσο πιο περιληπτικώς γίνεται την έννοια της προόδου , επιθυμώ εδώ ακριβώς να σημειώσω ότι οι διάφοροι "συγγραφείς" που παριστάνουν τον προοδευτικό ουδέποτε μας είπαν τι είναι η πρόοδος. Την αναφέρουν δίχως να την αναλύουν, δίχως να την εξηγούν. Συνήθως συγχέουν την πρόοδον με τον αριστερισμόν, την δημοκρατίαν και βεβαίως με τον μαρξισμόν. Για εκείνους τους κοσμοδιορθωτάς οτιδήποτε προέρχεται απο τον μαρξισμόν αναγνωρίζεται αμέσως ως προοδευτικόν. Οποιαδήποτε άποψιν διετύπωσε το 1848 ο Μαρξ τηην πιστεύουν , στην εποχή μας μάλιστα, ως προοδευτικήν, ωσάν η πρόοδος να αποτελή δημιούργημα του μαρξισμού, ενώ στην πραγματικότητα η πρόοδος προϋπήρξε των μαρξιστικών θεωριών

Έχομεν λοιπόν την λογικήν εξίσωσιν ότι : Νέον συν καλόν ή ωφέλιμον, ίσον πρόοδος και νέον συν κακόν ή επιζήμιον ίσον οπισθοδρόμησις και πιθανώς εκφυλισμός.

Η παράδοσις δεν είναι ανίθετος πρός την πρόοδον. Η διατήρησις παλαιών συνηθειών , ιδεών, συμπεριφοράς κ.τ.λ. , δεν αντίκειται προς την πρόοδον, επειδή και μόνον αυτό που διατηρείται είναι παλαιόν.

Η επιμονή σε κάτι παλαιό, που ταυτοχρόνως ζημιώνει οπωσδήποτε είναι αντιπροοδευτική. Απεναντίας η επιμονή σε κάτι παλιό που ταυτοχρόνως ωφελεί είναι προοδευτική. Όπως και η αποδοχή κάτι νέου που βλάπτει είναι οπισθοδρόμησις, ενώ η αποδοχή κάτι νέου που ωφελεί είναι πρόοδος.

Είμαι βέβαιος ότι καθώρισα με πολλήν σαφήνειαν την ουσίαν της προόδου. Αοι εδώ και εμπρός με ευκολίαν ημπορούμε να κρίνωμεν αν αυτό ή εκείνο είναι πρόοδος ή όχι. Δεν είναι πιά δυνατό να αφήνωμε τον κάθε άσχετο να ομιλή περί "προόδου" και "προοδευτικότητος", ενώ στην πραγματικότητα αγνοεί το περιεχόμενο και την σημασία των όρων που μεταχειρίζεται . ΠΡέπει να τον διακόψετε αμέσως και να τον ερωτήσετε όταν λέγη "πρόοδο" και "προοδευτικότητις" τι ακριβώς εννοεί. Δεν αμφιβάλω ότι θα αοριστολογήση ή μάλλον θα αερολογήση και σεις ασφαλώς θα καταλήξετε στα συμπεράσματα σας.

Εμείς τουλάχιστον γνωρίζομεν επακριβώς τι σημαίνει πρόοδος. Την γνωρίζομεν εξ ορισμού, που χαρακτηρίζεται απο την γενικότητα την απαράιτητον για κάθε επιστημονικόν ορισμόν. Οι ψευτοπροοδευτικοί αναφέρονται στην πρόοδο που για εκείνους δεν είναι έννοια , αλλα σύνθημα. Δια αυτό δεν την ορίζουν, αλλα μόνο την χρησιμοποιούν.